Blog Rosa: De match

• 02 september 2018

‘Er is een DNA-match’ was hetgeen ik veelvuldig de afgelopen weken in de media beluisterde. Er ging een golf van emotie en opluchting door het land. Na twintig jaren onzekerheid leken nabestaanden eindelijk weer uitzicht te krijgen op antwoorden inzake de moord op hun kind.

De media stonden er bol van en menigeen, al of niet eerder betrokkene, uitte zijn gevoelens en mening. Nabestaanden, die ik sprak, gaven aan dat zij hun eigen verlies wederom herbeleefden. Ook verscheen er een petitie omtrent nader onderzoek in duizend nog onopgeloste moordzaken. Werkend bij Slachtofferhulp Nederland zetten zulke berichten in de media je extra op scherp. Je realiseert je wat zo’n langdurige onzekerheid voor nabestaanden heeft betekend, maar ook wat voor gevoelens dergelijke berichten voor hen en vele anderen ook vervolgens weer zullen gaan oproepen. Het verlies van een dierbare is sowieso al moeilijk te bevatten, maar de onzekerheid omtrent de doodsoorzaak maakt het ondraaglijk.

Pieken en dalen

Jaarlijks staan wij vele nabestaanden bij, die van het ene op het andere moment in een dergelijke situatie terechtkomen. Niemand is hierop voorbereid. Iedereen gaat op een eigen manier om met een dergelijk verlies. Rouwen gaat nu eenmaal met pieken en dalen. Het ene moment kan het verlies enigszins dragelijk voelen, terwijl je een volgend moment ineens weer overmand wordt door verdriet, angst of eenzaamheid. Het voelen van deze emoties is weliswaar heel normaal, maar maakt mensen, die dit ondergaan, heel onzeker. Ook uit rouw zich door allerlei gedachten, gevoelens en ervaringen, maar ook door de eigen reactie op die gevoelens en de manier waarop men ermee omgaat. Er is niet één 'goede manier' om te rouwen. Hoe iemand reageert, verschilt per persoon en hangt ook samen met bijvoorbeeld de omstandigheden van het overlijden of de mensen in de omgeving. Vanuit Slachtofferhulp Nederland ondersteunen wij hierbij.

Rouw en verlies

Een dergelijk groot verlies kan ook zorgen voor botsingen met de omgeving. Wrijving ontstaat vaak doordat iedereen heel verschillend omgaat met het verlies. Terwijl de één zich concentreert op informatie en niet rust voordat alles duidelijk is, ervaart de ander vooral allerlei emoties. De één wil er veel over praten, de ander sluit zich juist af. Bij sommigen uit rouw zich vooral in boosheid. Verschillen in beleving kunnen zorgen voor onbegrip over het gedrag of de behoeften van een ander. Dat kan weer leiden tot ruzie of tot het gevoel over het hoofd gezien of buitengesloten te worden. Ook vaak merken wij dat de omgeving nabestaanden verwijt dat men veel te lang in zijn verlies blijft hangen. Men vindt dat de rouw nu wel lang genoeg heeft geduurd.

Kortom, het verlies van een dierbare is een ingrijpende gebeurtenis die veel uiteenlopende emoties oproept. Vanuit Slachtofferhulp Nederland proberen wij dit moeilijke proces te begeleiden met praktische, emotionele en juridisch hulp. Op deze manier kunnen we een en ander voor de nabestaanden verlichten en hopelijk het verlies enigszins draaglijk maken. Het klinkt zo gemakkelijk: erkenning, een luisterend oor, hulp, advies en informatie. Het staat voor iets groots: een steun in de rug om de draad van het leven weer op te pakken en het geschonden vertrouwen te herstellen. Wij hopen op deze manier het verschil te maken.

Goede gids

In de afgelopen decennia is er veel verbeterd voor nabestaanden. Vooral op het gebied van goede informatievoorziening, bejegening, ondersteuning, compensatie en bescherming, zijn er grote stappen voorwaarts gemaakt. Dat is een stevige basis om de komende jaren op voort te bouwen. Want zowel op het gebied van rechten en regels als wat betreft de uitvoering in de dagelijkse praktijk zijn er nog de nodige stappen te zetten om een goede gids te zijn voor nabestaanden op hun ingewikkelde pad. Een pad, dat zeker als het aanvankelijk is doodgelopen, een tweede keer tenminste dezelfde begeleiding vereist.

Ook op het gebied van psychosociale ondersteuning en traumaverwerking is steeds meer expertise beschikbaar, ontwikkeld door wetenschappers én hulpverleners in de praktijk. Die kennis groeit nog elke dag. We slagen er steeds beter in om informatie en hulp af te stemmen op de persoonlijke omstandigheden, behoeften en mogelijkheden van uiteenlopende groepen nabestaanden. Zo kan een groot deel van de nabestaanden de draad weer oppakken. Is er meer nodig, dan verwijzen wij door naar gespecialiseerde hulpverleners. Met die overtuiging bouwen we onze netwerken uit.

Tegen wil en dank

Rest tenslotte nog de begeleiding van nabestaanden bij het media-offensief, dat hen vaak overvalt wanneer zij  een dierbare zijn kwijtgeraakt. Ze worden dan vaak tegen wil en dank publiek bezit.* Vanuit Slachtofferhulp Nederland proberen wij hen daarbij ondersteuning te bieden, teneinde te voorkomen dat nabestaanden in zo’n moeilijke periode een tweede maal slachtoffer worden. Terwijl er voor verdachten allerlei regels gelden met betrekking tot anonimiteit, lijkt diezelfde terughoudendheid met betrekking tot slachtoffers minder ontwikkeld te zijn. Dat het informatierecht bestaat, is belangrijk, maar het is ook ten aanzien van nabestaanden niet onbegrensd. Zeker in de kwetsbare omstandigheden, waarin zij verkeren, is het belangrijk om hen hierbij ook te gidsen. Een openliggend terrein dat de komende tijd bij ons nog veel aandacht zal krijgen.

 

Rosa Jansen

Voorzitter Raad van Bestuur

Slachtofferhulp Nederland

* Publiek bezit tegen wil en dank? Dr. S.B.L. Leferink en Mr. M. Sessink; publicatie Slachtofferhulp Nederland, 2009