Een positief licht in donkere tijden
- 06 januari 2025
Het komende jaar wens ik ons meer moed toe, moed die we kunnen gebruiken om de wereld om ons heen beter te maken. We moeten opstaan, kansen grijpen, ons niet laten afleiden door bureaucratie en verweer bieden tegen degenen die het samenleven moeilijk maken.
Laten we eerlijk zijn, de wereld lijkt soms een onafwendbare puinhoop. Iedere dag worden we overspoeld door berichten over oorlog, klimaatrampen, brandhaarden, extreme weersomstandigheden en een groeiende maatschappelijke malaise. Het is makkelijk om je te laten meeslepen door deze negativiteit. Toch is het belangrijk om momenten van hoop te zoeken, bijvoorbeeld in de verhalen van mensen die ondanks alles doorvechten.
Als ik iets heb geleerd van mijn werk bij Slachtofferhulp Nederland, is het dit: te midden van pijn, verlies en verwarring is er altijd ruimte voor veerkracht, menselijke goedheid en hoop. Slachtofferhulp Nederland staat 24/7 klaar om hulp te bieden aan mensen op hun kwetsbaarste momenten. De medewerkers van onze organisatie stappen vaak de levens van mensen binnen op hun diepste, meest donkere momenten. Ze luisteren, ondersteunen en bieden praktische hulp, maar vaak ook een reddingslijn uit het bureaucratische moeras waarin slachtoffers vaak verdrinken. Wat misschien nog belangrijker is, is dat ze iets herstellen wat essentieel is voor de samenleving: vertrouwen.
In een tijd waarin alarmisme en wantrouwen vaak de boventoon voeren, is het belangrijk om ons te herinneren dat er altijd mensen zijn die elkaar zien en elkaar willen helpen, juist in de meest moeilijke tijden. Het werk dat wij doen bij Slachtofferhulp Nederland biedt een alternatief voor cynisme die vaak heerst. Het is een herinnering dat er naast de enorme problemen in de wereld, ook kleine lichtpuntjes zijn die het leven draaglijker maken. Stap voor stap verbeteren we de rechten van slachtoffers. Neem bijvoorbeeld het recht op privacy: later dit jaar hoeven slachtoffers niet meer hun persoonsgegevens te laten opnemen in een aangifte. Dit lijkt misschien een kleine stap, maar het is een overwinning die het leven voor slachtoffers merkbaar makkelijker maakt.
Als we ons enkel richten op wat er misgaat, blijven we vastzitten in een vicieuze cirkel van pessimisme. Ja, de problemen zijn groot, maar juist in deze tijd is het essentieel dat we verhalen delen die niet draaien om vergelding of wraak, maar om de kracht van medemenselijkheid en hoop. Dit is de kern van het werk dat wij bij Slachtofferhulp doen. We herstellen niet alleen vertrouwen in de samenleving, maar dragen ook bij aan het creëren van een nieuwe maatschappelijke visie waarin het slachtofferschap niet meer gepaard gaat met schaamte. In plaats van slachtoffers te definiëren door hun ervaring van slachtofferschap, moeten we hen erkennen als mensen die kracht en veerkracht tonen.
Ons meerjarenplan 2025-2028, Het slachtofferschap voorbij, is een belangrijke stap in dit proces. Het doel van dit plan is om het maatschappelijke discours te veranderen: van een beeld dat oordeelt, naar een beeld dat begrijpt en ondersteunt. Het historische strafproces in Frankrijk, met de verkrachtingszaak van Gisèle Pelicot, heeft hierin al een belangrijke rol gespeeld. Ook andere landen in Europa zullen niet achterblijven. Slachtoffers hoeven zich niet te schamen over wat hen is overkomen; het is de dader die zich moet schamen. Dit is een boodschap die we actief willen verspreiden, en ons meerjarenplan biedt de nodige handvatten om deze verandering te bewerkstelligen.
Bij Slachtofferhulp Nederland zien we dat er altijd ruimte is voor herstel, zelfs in de moeilijkste tijden. Dat herstel begint vaak met kleine gebaren: luisteren, helpen, ondersteunen. In plaats van het probleem centraal te stellen, moeten we ons richten op de oplossing en de vooruitgang die mogelijk is, hoe klein ook. Dit is de essentie van de hoop die ons werk kenmerkt.
Laten we het nieuwe jaar ingaan met durf en vertrouwen in de kracht van medemenselijkheid. Laten we verhalen vertellen die ons verbinden in plaats van ons verder uit elkaar te drijven. Elke stap vooruit, hoe klein ook, draagt bij aan een betere toekomst, zowel voor de slachtoffers die we ondersteunen als voor de samenleving als geheel. De wereld mag dan soms een puinhoop lijken, maar met onze gezamenlijke inzet kunnen we hoop en goedheid blijven bieden. Laten we die koesteren en het verschil maken, één slachtoffer per keer.
Er is -zoals gezegd- veel gaande in de wereld en zo aan het begin van een nieuw jaar is ter afsluiting van mijn verhaal een moment van reflectie op de acht basisprincipes van de Stoïcijnse filosofie voor een leven vanuit kracht van belang. De Stoïcijnse filosofie presenteert zichzelf als de aangewezen weg om de mens gelukkig te maken.
Ik wens jullie die basisprincipes toe:
1) Focus op wat je zelf kunt controleren - d.w.z. je eigen gedachten, oordelen, en acties. En het loslaten van zaken buiten je invloedsfeer zoals meningen en acties van anderen.
2) Ga niet gebukt onder ingebeelde zorgen - Seneca benoemde al dat we meer in gedachten lijden dan in de realiteit.
3) Sta vroeg op - Door ‘s ochtends op tijd op te staan, kun je rustig en ongestoord aan de dag beginnen. Een moment van reflectie, een ochtendritueel, en het langsgaan van de prioriteiten voor de dag.
4) Zet elke dag een klein stapje voorwaarts - Niemand is perfect en daarom zien Stoïcijnen het leven als een oefening. Benoem je dagelijkse doelen, leer van fouten en verbeter elke dag in wat je doet.
5) Bestudeer de lessen van het leven van de grote leiders op aarde - Leer op deze wijze wat wel en wat niet te doen in bepaalde situaties. Laat je inspireren.
6) Definieer wat succes voor jou betekent - Voor iedereen zal dit verschillen. Voor de Stoïcijnen raakte succes aan het naleven van fundamentele persoonlijk gekozen waarden. Hierdoor wordt het mogelijk om in dankbaarheid aanwezig te zijn in het nu.
7) Streef naar de vier Stoïcijnse deugden: wijsheid, moed, rechtvaardigheid en matigheid - De ware vervulling (eudaimonia) wordt volgens hen bereikt als we deugdzaam leven in overeenstemming met de natuur.
8) Memento Mori - Reflecteer op je eigen sterfelijkheid en de eindigheid van het (korte) leven. Wees om die reden extra zorgvuldig met het besteden van je tijd.
Met dat idee voor ogen, wens ik jullie voor 2025 veel wijsheid, moed, liefde en plezier.