Nieuwe Wet Seksuele Misdrijven biedt sterkere bescherming
- 01 juli 2024
Op 1 juli 2024 treedt de Wet Seksuele Misdrijven in werking, een belangrijke mijlpaal voor de bescherming van slachtoffers van seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag. Slachtofferhulp Nederland verwelkomt deze wet.
De nieuwe wet maakt het voor slachtoffers in meer gevallen mogelijk om aangifte te doen en verhoogt de straffen voor diverse seksuele misdrijven. Er blijven ook uitdagingen, vooral wat betreft de bewijslast.
Een van de meest ingrijpende veranderingen is het afschaffen van de noodzaak om dwang te bewijzen bij verkrachting en aanranding. Seksueel contact is strafbaar als er duidelijke signalen zijn dat de ander niet wil, ongeacht het ontbreken van geweld of dreiging. Dit sluit beter aan bij de realiteit van slachtoffers, die vaak 'bevriezen' tijdens een seksueel misbruik en niet in staat zijn verbaal of fysiek weerstand te bieden. Lidewijde van Lier, zedenexpert bij de politie, benadrukt dat er geen letterlijke toestemming nodig is, maar dat men wel moet letten op signalen van de ander en bij twijfel moet checken.
Elizabeth Mol, juridisch beleidsadviseur bij Slachtofferhulp Nederland, legt uit: "Nee is nee, en ja betekent niet altijd ja. Niet langer wordt er aan het slachtoffer gevraagd ‘waarom heb jij je niet verzet’?! Nu wordt aan de verdachte gevraagd ‘waarom heb jij niet gecheckt of de ander nog wel ok was’?!"
De nieuwe wet stelt ook seksuele intimidatie in het openbaar strafbaar, inclusief online gedrag zoals ongepaste opmerkingen op sociale media. Dit biedt erkenning voor de impact die dergelijke gedragingen op het gevoel van veiligheid van slachtoffers hebben. Bovendien wordt het seksueel benaderen van kinderen onder de 16 jaar, evenals kinderen van 16 en 17 jaar in kwetsbare posities, strafbaar gesteld. Deze maatregel is cruciaal voor de bescherming van kinderen tegen online misbruik.
De wet verhoogt ook de maximumstraffen voor diverse seksuele misdrijven. Verkrachting van een kind jonger dan 12 jaar kan nu leiden tot een gevangenisstraf van maximaal 18 jaar, en voor kinderpornografie gaat de straf omhoog naar maximaal 6 jaar. Deze strengere straffen weerspiegelen de ernst van de misdrijven en benadrukken dat seksueel grensoverschrijdend gedrag niet wordt getolereerd.
Hoewel de politie verwacht dat de nieuwe wet zal leiden tot meer meldingen en aangiften, geven ze ook aan dat het vaak moeilijk zal blijven om voldoende bewijs te vinden. Naast de verklaring van het slachtoffer blijft ondersteunend bewijs nodig, zoals getuigenverklaringen of chatberichten. Het aantonen dat de verdachte bewust doorging met de seksuele handelingen ondanks de signalen van het slachtoffer is een uitdaging.
De politie en organisaties zoals Rutgers hopen vooral op een gedragsverandering en een normalisatie van gesprekken over elkaars grenzen. Rutgers heeft een campagne gelanceerd om jongeren bewust te maken van het belang van wederzijdse instemming, waarbij onderzoek aantoont dat de meeste jongeren tussen de 18 en 25 jaar dit al checken bij hun partner.
Slachtofferhulp Nederland blijft zich inzetten voor de ondersteuning van slachtoffers bij het vinden van recht en herstel. De organisatie hoopt dat de nieuwe wet leidt tot een efficiëntere en effectievere aanpak van seksuele misdrijven, en dat deze een duidelijke boodschap afgeeft dat seksueel grensoverschrijdend gedrag onacceptabel is.
Juridisch beleidsadviseur Elizabeth Mol en psychosociaal beleidsadviseur Jiska Dijk lichten de nieuwe wet toe in een webinar.