Online Seminar ‘Doorbreek het beeld van slachtofferschap’ trekt ruim 1800 professionals

• 17 februari 2025

‘Doorbreek het beeld van slachtofferschap’, was het thema van een online seminar van Slachtofferhulp Nederland op 13 februari 2025. Het seminar is georganiseerd ter gelegenheid van de Europese Dag van het Slachtoffer op 22 februari en trok ruim 1800 professionals die vanuit hun werk te maken hebben met slachtofferschap en daar meer over willen leren.

Kijk het seminar terug

De inhoud van het seminar wordt de komende weken verspreid via socials om mensen in de samenleving bewust te maken van hun beeld van slachtofferschap. 

‘Of we nu professioneel communiceren of gewoon een gesprek voeren, we doen dat bijna altijd vanuit ons eigen perspectief’, stelt Klaas Dijkhoff, een van de sprekers op het seminar. ‘We communiceren vanuit onze eigen ervaringen en overtuigingen. Maar als we echt impact willen hebben, moeten we begrijpen wat de ander drijft, wat diegene nodig heeft. Dit gaat verder dan alleen empathie.’

Victim blaming 

‘Niet alleen slachtoffers, maar ook wij als professionals hebben vooroordelen’, vervolgt Dijkhoff. ‘We kijken met een bepaalde bril naar mensen die iets hebben meegemaakt. En dit heeft gevolgen. Zo blijkt bijvoorbeeld dat rechters daders zwaarder straffen als het slachtoffer zich gedraagt zoals we verwachten. Maar als iemand boos is of sterk overkomt, dan wringt dat in ons hoofd en ontstaat het risico op victim blaming. ‘Hij had daar niet moeten lopen.’ Waarom accepteren we alleen bepaalde vormen van slachtofferschap en negeren we anderen? vraagt Dijkhoff zich af. 

Oproep: word je bewust van je onbewuste aannames

Dijkhoff doet een oproep om vandaag te beginnen met onszelf bewust te worden van de onbewuste aannames en oordelen die onze perceptie sturen. Alleen dan kunnen we anders gaan handelen en het beeld van slachtofferschap doorbreken. Als we herkennen hoe ons brein werkt en hoe dat onze beslissingen en communicatie beïnvloedt, kunnen we leren om écht luisteren, écht begrijpen en de verbinding maken.

Denkoefening

Slachtofferonderzoeker Alice Bosma reageert: ‘Het is een heel menselijke neiging om te denken in structuren. En die structuren kunnen ook heel nuttig zijn. Maar we moeten een manier vinden om de hokjes op te rekken. Het kan helpen om een praktische denkoefening te doen voorafgaand aan een gesprek: welk beeld of idee heb ik bij deze situatie, persoon of vraagstuk? Dat kan helpen om opener een gesprek in te gaan’.

Slachtoffercultuur

Damiaan Denys is faculteitshoogleraar psychiatrie aan het Amsterdam UMC  en de Universiteit van Amsterdam: ‘Wij leven in een samenleving waar een slachtoffercultuur heerst. Het woord is uitgehold, en dat komt niet ten goede aan de mensen die daadwerkelijk slachtoffer zijn. Slachtofferschap wordt gecultiveerd, waardoor iedereen zich identificeert met dat woord. Daardoor worden de echte slachtoffers, die vaak minder mondig zijn, in de kou gezet.’

Nabestaande aan het woord

Tijdens het online seminar vertelde nabestaande Natascha waar ze tegenaan liep nadat haar dochter vermoord werd.