Het herstelproces van een slachtoffer

Tijdens een ingrijpende gebeurtenis gebeurt het vaak dat iemand de regie verliest. Dit geeft vaak een gevoel van machteloosheid. Om goed te kunnen herstellen, is het belangrijk dat iemand het gevoel van regie en controle terugkrijgt.

Hoe je kunt helpen

Bedenk niet voor de ander wat er nodig is, maar vraag waar iemand behoefte aan heeft en richt je daarop.

Op een goede manier reageren

Een slachtoffer kan na de gebeurtenis last hebben van stressklachten en emoties zoals spanning, angst, boosheid of verdriet. Dit zijn normale reacties. Bij de meeste mensen worden stressklachten na 4 tot 6 weken minder.

Hoe je kunt helpen

Geef de ander de ruimte om emoties te uiten en laat merken dat alles wat de ander ervaart, er mag zijn. Dit kun je doen door met aandacht te luisteren en weg te blijven van ongevraagde verklaringen of oplossingen.

Helpen door er gewoon te zijn

Er moet in de eerste tijd na de gebeurtenis vaak veel geregeld worden. Denk aan gesprekken met de politie, afspraken met artsen en uitzoekwerk voor de verzekering. Dit kan overweldigend zijn. De hoeveelheid informatie is soms moeilijk te verwerken voor een slachtoffer. Het herstel kan hierdoor vertragen en er kan sprake zijn van uitgestelde verwerking. 

Hoe je kunt helpen

Je kunt het slachtoffer helpen overzicht te houden over alles dat er gedaan moet worden. Ook kun je meegaan naar afspraken. Stem dan wel goed af wat er van je wordt verwacht: bijvoorbeeld alleen meeluisteren of juist actief meedoen in het gesprek.

Passende hulp regelen

Als het slachtoffer lichamelijk of geestelijk letsel heeft opgelopen, kan dit in het begin alle aandacht opslokken. Er is dan weinig ruimte om de emotionele gevolgen van de gebeurtenis te verwerken. De emotionele verwerking komt dan pas later.

Hoe je kunt helpen

Bespreek met het slachtoffer welke praktische hulp er nodig is, en wie er kunnen helpen. Let ook op jezelf: als iemand erg veel hulp nodig heeft, zet je jezelf misschien op de tweede plaats. Blijf goed voor jezelf zorgen en voorkom dat je over je grenzen gaat.

• Passende hulp regelen
• Tips voor zelfzorg

Vaak moet een slachtoffer beslissen om wel of geen aangifte te doen. Die keuze is soms lastig voor iemand. En als diegene wel aangifte doet, kan dat ook zorgen, spanningen en ook herbeleving met zich meebrengen.

Hoe je kunt helpen

Als iemand twijfelt over aangifte, kun je samen met de ander de voordelen en nadelen op een rij zetten. Ook kun je samen de aangifte voorbereiden. Steun de ander in de keuzes die hij of zij maakt.

Ondersteunen bij aangifte

In de meeste gevallen pakt een slachtoffer na verloop van tijd het dagelijks leven weer op. Iemand gaat weer aan het werk of onderneemt weer sociale of andere activiteiten. Hierdoor kan het slachtoffer nieuwe spanningen voelen, omdat de gevolgen van de gebeurtenis ook nog meespelen.

Hoe je kunt helpen

Je kunt het slachtoffer helpen zich voor te bereiden op spannende momenten zoals een eerste werkdag. Het kan bijvoorbeeld fijn zijn om van tevoren te bespreken wat iemand wel en liever niet wil vertellen aan collega’s.

Soms duurt het een tijdje voordat een slachtoffer beseft wat de gebeurtenis heeft aangericht. In het begin komt er vaak zoveel op iemand af dat er nog geen ruimte is om hierover na te denken. Wanneer een slachtoffer de gevolgen onder ogen ziet, kan dat pijnlijk zijn en opnieuw voor stress zorgen.

Hoe je kunt helpen

Wanneer stressklachten niet vanzelf overgaan, kan het goed zijn om professionele hulp in te schakelen. Je kunt samen met het slachtoffer uitzoeken welke hulp er beschikbaar is. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld ons advies op maat.

Advies op maat over professionele hulp

Hoe het met iemand gaat, is niet altijd aan de buitenkant te zien. Sommige slachtoffers laten liever niet merken hoe ze zich voelen, terwijl ze nog wel bezig zijn de gebeurtenis te verwerken. Ook zij kunnen behoefte hebben aan steun.

Hoe je kunt helpen

Als iemand niet om hulp vraagt, kun je zelf een voorstel doen voor hoe je wilt helpen. Ook kan het helpen om er gewoon voor iemand te zijn, zonder iets op te willen lossen.

In 8 stappen beter helpen

Na aangifte begint het strafproces. Dat kan op verschillende manieren verlopen. Het kan zijn dat een slachtoffer langere periodes niets hoort over hoe het strafproces verloopt. Hoewel er achter de schermen veel gebeurt, kan een slachtoffer gefrustreerd en onzeker raken over het wachten of het gebrek aan informatie.

Hoe je kunt helpen

In periodes waarin een slachtoffer niets hoort over het strafproces, kun je er voor iemand zijn door belangstelling te blijven tonen.

Ondersteunen tijdens het strafproces

Wanneer een slachtoffer professionele hulp krijgt, bijvoorbeeld van een psycholoog, komt er een moment dat die hulp afgerond wordt. Dat betekent niet automatisch dat iemand volledig hersteld is. Het slachtoffer zal zelf verdergaan met verwerken.

Hoe je kunt helpen

Blijf interesse tonen in hoe het met de ander gaat en bied hulp aan die haalbaar is voor jezelf. Heeft iemand voor langere tijd hulp of steun nodig? Juist dan is het belangrijk om goed voor jezelf te blijven zorgen. Herken je grenzen en ga in gesprek als het te veel wordt.

Grenzen herkennen en aangeven

Mensen om een slachtoffer heen tonen vlak na de gebeurtenis meestal veel belangstelling. Na een tijdje neemt de betrokkenheid vaak wat af. Hierdoor kan een slachtoffer het gevoel hebben er alleen voor te staan.

Hoe je kunt helpen

Het kan veel voor iemand betekenen als je interesse blijft tonen, ook als de gebeurtenis al langer geleden is. Kleine gebaren, zoals een kaartje of een berichtje, zijn waardevol.

Helpers en slachtoffers vertellen over hun ervaringen

Om schade vergoed te krijgen, moet een slachtoffer kosten bijhouden, bewijs verzamelen en dingen uitzoeken en regelen. Het is soms moeilijk om overzicht te houden, zeker als iemand de gebeurtenis nog aan het verwerken is.

Hoe je kunt helpen

Er zijn verschillende manieren om schade vergoed te krijgen. Je kunt samen met het slachtoffer de mogelijkheden op een rij zetten en helpen om het overzicht te houden.

Ondersteunen bij schadevergoeding

Tijdens het strafproces kunnen er momenten zijn die extra spanning veroorzaken bij een slachtoffer. Bijvoorbeeld als iemand gebruikmaakt van spreekrecht. Op dat soort momenten kunnen klachten tijdelijk erger worden.

Hoe je kunt helpen

Een strafproces kan lang duren. Het is belangrijk dat je beseft dat een slachtoffer de gebeurtenis moeilijk kan verwerken zo lang het strafproces niet is afgerond. Je kunt helpen door tijdens die periode kalm, geduldig en met belangstelling te reageren op wat iemand doormaakt.

Ondersteunen tijdens het strafproces

Herstellen na een ingrijpende gebeurtenis gaat met vallen en opstaan. Ook als een slachtoffer zich meestal weer goed voelt, kunnen onverwachte herinneringen voor heftige gevoelens zorgen. Soms is iets heel kleins genoeg om iemand weer aan de gebeurtenis te herinneren.

Hoe je kunt helpen

Het is normaal als er af en toe heftige gevoelens boven komen bij een slachtoffer. Ook als de gebeurtenis langer geleden is. Je hoeft je dan niet direct zorgen te maken. Het kan juist helpen als je rustig blijft wanneer je ziet dat iemand het weer even moeilijk heeft.

Hoewel veel slachtoffers zich op een gegeven moment weer beter voelen, heeft het herstelproces geen echt eindpunt. Soms is iemand blijvend veranderd door wat er is gebeurd. Of komen er nog regelmatig herinneringen boven. Het is daarom belangrijk dat een slachtoffer een gevoel van erkenning krijgt vanuit zijn of haar omgeving.

Hoe je kunt helpen

Je gunt het de ander waarschijnlijk dat alles weer wordt zoals voor de gebeurtenis. Toch is dat vaak niet realistisch. Het is voor het slachtoffer juist belangrijk dat er ook ruimte is voor herinneringen of emoties. Je helpt de ander door die ruimte te bieden.

Omgaan met de veranderde relatie